Ergens, in het vroegst van december, passeerde ik op mijn doortocht naar de winkel, een ogenschijnlijk gewoon bordje langs de kant van de vertrouwde weg. Ware het niet dat ik toch even stil moest staan om niet één, maar twee keer te lezen wat er op dit bordje op geschreven stond. Maar mijn ogen bedrogen mij niet. `Kerstdromen te koop´ stond er. Misschien was het een taalfout. Al was er bij het huis waar het bordje stond ook geen boom te bekennen.
Mijn nieuwsgierigheid gebood mij aan te bellen (en als u wat minder nieuwsgierig van aard bent, mag u op dit punt afhaken en het verhaal bij de schrijver laten). De deur ging open. Een lange, hoogblonde dame in een roze huispak wierp een korte blik op mij en riep naar achteren: “Theo… Weer iemand aan de deur voor je kerstdromen. Of je effe wilt komen!”
Ze gooide haar sigaret nog gauw even naast me naar buiten, sneerde een kortaf “Momentje, hij komt zo” en de deur ging weer dicht. Ik keek nog even naar de peuk aan mijn voeten en de deur was alweer open. “Zozo”, zei de man, die vast Theo moest heten, terwijl hij me even goed in zich opnam. “Dus u wilde een kerstdroom?”
“Nou, eigenlijk zag ik dat bordje en ik dacht – laat ik eens vragen wat ermee bedoeld wordt”, zei ik wat onzeker. De man keek me nu indringend over zijn bril aan. “Het is simpel. Of je komt voor een kerstdroom. Of je gaat weer. Mijn tijd is te kostbaar om te verspillen aan mensen die alleen even komen kijken. Ik ben gvd geen museum. Dus zeg het maar.” Lichtelijk geïntimideerd zei ik “Goed dan, ik wil een kerstdroom.” De man stapte in de deuropening opzij en gebaarde met een bijna galante zwaai van zijn hand dat ik naar binnen mocht komen.
We liepen samen naar de achterkamer, waar hij de gordijnen sloot en hij begon te vertellen dat hij dit jaar echt topkwaliteit dromen had en toonde me hierbij trots een plank vol oude sigarenkistjes. Het was nog niet zo makkelijk om aan goede kerstdromen te komen, vertelde hij. Vorig jaar had hij nog zo zijn best gedaan maar de dromen waren allemaal bedorven nog voor ze in zijn winkel aangekomen waren. En hij had ze bij bestelling al betaald, dus dat was een grote strop geweest. Daarom was hij dit jaar al vroeg begonnen met het zoeken naar een nieuwe leverancier. Ik besloot me zo zakelijk mogelijk op te stellen na dit relaas en vroeg waar hij zijn inkoop dan gedaan had. Dat ging hij mij niet aan zijn neus hangen sneerde hij toen, terwijl zijn buik een beetje meer begon te bollen nu hij zijn rug rechtte. Maar hij verzekerde me dat die gast maar aan een paar mensen met een goede referentie leverde om zijn eigen reputatie hoog te kunnen houden.
“U bedoelt de kerstman?” vroeg ik. Hij lachte me uit en zei: “Dit is gewoon harde handel. De kerstman hebben we uit de handelsonderneming gegooid, want die vent heeft ons al een paar keer in een faillissement gestort. Deelt gewoon alles uit. Zit nu in de schuldsanering, slaapt in zijn slee. Nee meisje… die tijd is geweest. Maar kom. Laten we eens kijken wat je voor kerstdroom zou willen kopen. Heb je al een idee?”
Dat had ik niet gelijk en hij liet me even denken, terwijl hij de doosjes met dromen nog een keer oppoetste. “Kijk”, zei hij. “Gisteren kwam iemand die wilde een kerstdroom waarin het weer goed kwam met zijn vrouw. Ik zei hem dat het wel heel zijn trots zou kosten. Daar had hij in eerste instantie moeite mee. Maar weet je, iedereen die hier een droom wil kopen krijgt 24 uur bedenktijd voor hij de droom op kan halen. En net wat ik dacht: hij kwam op het laatste moment. Wilde het toch op tijd in huis hebben, omdat zo´n droom wel een paar weken nodig heeft om uit te komen. En kerst staat al voor de deur.” Het duizelde me even. Begreep ik dit nu goed? Had ik te maken met een waanzinnige of was ik al zo volwassen en verpest om niet meer in wonderhandel te geloven? En kon het kwaad om deze tijd en plaats het voordeel van de twijfel te geven?
Wat zou ik willen. Wat zou de ultieme kerstdroom zijn? Ik opperde een suggestie. “Verkoopt u ook een kerstdroom met wereldvrede?” Hij zuchtte en zei: “De laatste keer dat ik die verkocht, kostte dat iemand zijn leven. En weet je, die droom zelf is best zwaar en mooi. Maar als deze droom uitkomt, duurt die wereldvrede effectief maar anderhalve minuut. Dus of dat nu zijn leven waard was? Wie zal het zeggen. Wereldvrede is het allerduurste wat er is. Omdat het zo moeilijk te vinden is. Zo´n aardig kind als jij zou toch zeker iets eenvoudigs kunnen wensen. Je bent tenslotte ook voor het eerst hier. Je kunt het ook opbouwen. Ik weet dat het heel aantrekkelijk is om impulsief wat te kopen hier. Het is ook eersteklas kwaliteit, dus ik snap het goed. Maar het voelt niet goed om hier nu te lang met jou te staan. Slaap er nog eens een nachtje over. Kom morgen maar terug als je iets hebt gekozen wat bij je maat past. Ik zeg het niet graag en ben nu dief van eigen beurs, maar ik wil je toch vragen om nu te gaan. Het voelt gewoon niet goed.”
Beduusd liet ik me weer naar buiten begeleiden en ging naar huis, waar ik zonder avondeten aankwam. En zonder kerstdroom. Ik probeerde het mijn man uit te leggen en hij beloofde de volgende dag met me mee te gaan, zodat ik mijn gelijk kon bewijzen. En zo vertrokken we de volgende dag op mijn aandringen extra vroeg. Vanuit de auto zag ik in de verte het bordje al staan. “Daar is het! Zie je wel?”, zei ik opgelucht tegen mijn man. Dichterbij gekomen draaide hij het raampje open en las hardop `Kerstbomen te koop´, terwijl hij met een zucht naar de grote partij nordmansparren langs de gevel wees.
Ik verwenste Theo en wilde dat ik hem nooit had ontmoet. Nu werd ik immers voor gek verklaard. We reden zwijgend door. In de achteruitkijkspiegel zag ik nog net een glimp van de grijns van Theo, die zelf een dun sigarendoosje onder zijn arm geklemd hield, voor hij in het niets oploste.
Hij was al eens langs mijn huis gelopen. Hij is 88 jaar en maakt wel vaker een praatje. ‘Wat een geschenk toch’, zei hij toen hij voor de tweede keer voorbij mijn tuinhek liep en wees naar de heldere hemel. Ik liep bevestigend naar het tuinhek.
Het was al wat later en ik wilde net naar bed gaan tot ik ineens wat door mijn tuindeuren zag komen. Het was een wit licht en eenmaal dichterbij gekomen zag ik dan toch dat het Nelson was.